Ở Tiền Giang, 11/11 đơn vị hành chính của tỉnh có đạo Cao Đài, gồm 5 hệ phái chính (Tây Ninh, Tiên Thiên, Ban Chỉnh, Chơn Lý, Việt Nam Bình Đức) và các hệ phái khác, có 51.932 tín đồ, chiếm 3% dân số tỉnh, người dân theo đạo Cao Đài ở Tiền Giang đa phần sống bằng nghề nông và buôn bán nhỏ, cơ sở thờ tự có 109 ngôi, 2.048 chức sắc, 1.689 chức việc, cụ thể:

Cao Đài Tây Ninh có 29 họ đạo với 48 cơ sở thờ tự, 119 chức sắc, 1.406 chức việc, 40.105 tín đồ.

Cao Đài Tiên Thiên có 22 họ đạo với 23 cơ sở thờ tự, 576 chức sắc, 80 chức việc, 3.457 tín đồ.

Cao Đài Ban Chỉnh Đạo có 11 họ đạo với 11 cơ sở thờ tự, 155 chức sắc, 91 chức việc, 1972 tín đồ.

Cao Đài Chơn Lý có 4 họ đạo, 1 tòa thánh với 06 cơ sở thờ tự, 559 chức sắc, 14 chức việc, 3.014 tín đồ.

Cao Đài Việt Nam (Bình Đức) có 3 họ đạo, 01 tòa thánh với 03 cơ sở thờ tự, 578 chức sắc, 37 chức việc, 1.080 tín đồ.

01 nhà đàn thuộc Pháp môn Cao Đài Chiếu Minh Tam Thanh Vô Vi có 24 chức việc; 08 cơ sở của các tổ chức Cao Đài độc lập (Cao Đài Việt Nam Lương Hòa Lạc, Cao Đài Thống Nhất, Thiên Đạo Hoàn Nguyên) có 60 chức sắc, 23 chức việc và 07 cơ sở Cao Đài khác, tổng số có 2.038 tín đồ.

02 tổ chức Giáo hội Trung ương; 03 Ban Đại diện Hội thánh và 40 cơ sở thờ tự được công nhận và tái công nhận cơ sở thờ tự văn hóa.

25 năm qua (1992-2017), dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy và chính quyền, công tác quản lý nhà nước về đạo Cao Đài tại tỉnh Tiền Giang theo tinh thần Thông báo số 34/TB-TW ngày 14/11/1992 của Ban Bí thư Trung ương Đảng đạt được một số kết quả có thể nêu lên như sau:

- Lãnh đạo, chỉ đạo công tác đối với đạo Cao Đài ở địa phương từ khi có Thông báo 34/TB-TW:

Để cụ thể hóa Thông báo số 34/ TB-TW, các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước phù hợp với tình hình thực tế địa phương, các ngành chức năng đã tham mưu  với Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành nhiều văn bản quy định, hướng dẫn cho các cấp chính quyền trong công tác quản lý Nhà nước về tôn giáo: Quản lý các hoạt động của cá nhân, tổ chức tôn giáo; thủ tục hành chính; ủy quyền cho các cấp, ngành giải quyết các vấn đề liên quan đến tôn giáo… Ban hành Quy chế phối hợp trong công tác quản lý Nhà nước về tôn giáo trên địa bàn tỉnh; xây dựng kế hoạch tổ chức triển khai, quán triệt cho các cấp ủy Đảng, các ban ngành đoàn thể tỉnh đồng thời có chủ trương để định hướng các tổ chức Cao Đài hoạt động tuân thủ các quy định của pháp luật và phù hợp với Hiến chương của từng Giáo hội.

Bà Trần Kim Mai, nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh phát biểu chỉ đạo

Các ban, ngành, đoàn thể tỉnh họp bàn thống nhất chương trình, nội dung hoạt động, trách nhiệm từng bên, biện pháp kết hợp và tiến hành ký kết chương trình phối hợp vận động hội viên, đoàn viên là người  theo đạo Cao Đài thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp  luật của Nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo; hướng dẫn cho cán bộ phụ trách tôn giáo cấp huyện tham mưu Ủy ban nhân dân cùng cấp thực hiện ở cấp mình và cơ sở.

Với trách nhiệm được giao, hàng năm, các ban, ngành, đoàn thể phối hợp với Trường Chính trị mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ, đoàn thể cấp tỉnh, huyện, xã những kiến thức cơ bản về tôn giáo và chuyên sâu nghiên cứu về công tác đối với đạo Cao Đài; cử cán bộ trực tiếp tuyên truyền quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tôn giáo; theo dõi quá trình thực hiện Thông báo số 34 để tổng hợp, phản ánh kết quả, đánh giá, rút kinh nghiệm.

Qua công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai, cụ thể hóa Thông báo số 34/TB-TW đã từng bước làm chuyển biến và nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể về chủ trương công tác đối với đạo Cao Đài.

- Về công nhận tổ chức tôn giáo:

Trên cơ sở Thông báo số 34/TB-TW và các quy định của pháp luật, các cấp ngành của tỉnh đã phối hợp với Ban Tôn giáo Chính phủ xét công nhận 2 tổ chức tôn giáo cấp Trung ương, đó là Hội thánh Cao Đài Chơn Lý công nhận tổ chức năm 2000; Giáo hội Cao Đài Việt Nam (Bình Đức) công nhận tổ chức năm 2011 và UBND tỉnh công nhận cho 5 họ đạo hoạt động tôn giáo độc lập không có giáo hội trung ương; thành lập 03 Ban Đại diện Hội thánh (Cao Đài Tây Ninh, Tiên Thiên, Ban Chỉnh đạo); cho thành lập mới 06 tổ chức cơ sở tôn giáo trực thuộc Hội thánh: 02 thuộc Hội thánh Cao Đài Tây Ninh, 02 (1 thánh thất, 1 Trường Quy) thuộc Hội thánh Cao Đài Chơn Lý và 2 thuộc Hội thánh Cao Đài Tiên Thiên; nâng 01 Trường quy lên họ đạo (Cao Đài Chơn Lý); tùng về giáo hội 3 cơ sở của Cao Đài Tiên Thiên.

Tiến sỹ Nguyễn Thanh Xuân, nguyên Phó Trưởng ban Ban Tôn giáo Chính phủ phát biểu

-  Về đất đai, tài sản, sửa chữa cơ sở thờ tự:

Nhờ sự phối hợp và thực hiện tốt công tác dân vận đến nay đã có 93/109 cơ sở thờ tự được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất với tổng diện tích 410.372, 2m²; UBND tỉnh giao đất cho 02 trường hợp thành lập mới; một số họ đạo tự nguyện hiến đất hoặc giao đất lại cho nhà nước để phục vụ lợi ích công cộng như mở rộng Quốc lộ 1A, mở rộng bờ kè kênh Chợ Gạo…, các trường hợp xây dựng công trình phúc lợi ảnh hưởng đến nơi thờ tự đều được chính quyền tạo điều kiện để tái thiết lại, đông đảo chức sắc, tín đồ đồng thuận. Thời gian qua, các cấp chính quyền đã giải quyết 133 lượt tu bổ sửa chữa và xây dựng mới công trình tôn giáo của đạo Cao Đài.

- Về xây dựng lực lượng chức sắc gắn bó với chính quyền

Nhân dịp đại hội, hội nghị vào các ngày lễ trọng của đạo, ngày tết dân tộc, các cấp ủy Đảng, chính quyền đoàn thể đã quan tâm thăm hỏi, động viên các chức sắc, chức việc và tín đồ. Các ban, ngành của tỉnh tạo điều kiện để chức sắc vận động tín đồ tích cực tham gia vào các phong trào phát triển kinh tế - văn hóa – xã hội, giữ vững an ninh trật tự ở địa phương. Nhiều chức sắc có uy tín đã được bầu tham gia vào Hội đồng nhân dân các cấp, hàng nghìn chức sắc, chức việc tham gia vào Ban chấp hành các đoàn thể và Mặt trận Tổ quốc các cấp….

Ông Võ Tấn Hiền, Giám đốc Sở Nội vụ thăm Ban Đại diện Hội thánh Cao đài Tây Ninh tỉnh

- Về việc phong chức, phong phẩm, bổ nhiệm, bầu cử, suy cử và thuyên chuyển chức sắc:

Hướng dẫn các tổ chức Cao Đài thực hiện việc đăng ký phong chức, phong phẩm, bổ nhiệm, bầu cử, suy cử theo Luật Công cử của đạo và quy định của pháp luật. Từ khi được công nhận về tổ chức và hoạt động tôn giáo đến nay, các Hội thánh và tổ chức Cao Đài trên địa bàn tỉnh đã phong phẩm và đăng ký hoạt động cho 3.103 lượt chức sắc, chức việc, tín đồ; phong chức 1.756 lượt chức sắc, chức việc và thuyên chuyển 13 lượt chức sắc cai quản Họ đạo.

Lễ ra mắt Ban Trị sự Cao Minh Đàn Cao đài Tiên Thiên

- Về giáo dục, đào tạo chức sắc, nhà tu hành

Các cơ quan chức năng của tỉnh đã giúp đỡ, tạo điều kiện và cấp phép cho các tổ chức tôn giáo cấp Trung ương và cơ sở mở các lớp giáo lý hạnh đường; lớp sơ cấp bồi dưỡng giáo lý, giáo luật cho chức sắc, chức việc, những người chuyên hoạt động tôn giáo trong Cao Đài Tiên Thiên, Cao Đài Tây Ninh, Cao Đài Chơn Lý, Cao Đài Việt Nam Bình Đức và các tổ chức Cao Đài độc lập khác. Đến nay, các hệ phái Cao Đài đã mở được 13 lớp giáo lý hạnh đường, lớp sơ cấp bồi dưỡng giáo lý, giáo luật cho chức sắc, chức việc, những người chuyên hoạt động tôn giáo, mỗi lớp có từ 150 - 200 chức sắc, chức việc tham dự.

- Về hoạt động y tế, từ thiện xã hội:

Hoạt động từ thiện xã hội của các tổ chức Cao Đài đảm bảo theo qui định của pháp luật dưới sự hướng dẫn của cơ quan Mặt trận và cơ quan chuyên môn. Hiện có 09 phòng thuốc nam (03 thuộc Cao Đài Tây Ninh, 06 thuộc Cao Đài Tiên Thiên) hoạt động phục vụ cho tín đồ và bệnh nhân nghèo, 02 cơ sở nuôi dưỡng người già neo đơn (thuộc Cao Đài Tây Ninh), 05 bếp cơm từ thiện (02 của Cao Đài Tây Ninh, 01 của Cao Đài Tiên Thiên, 02 thuộc Cao Đài Ban Chỉnh Đạo) phục vụ người nghèo và bệnh nhân nghèo. Các phòng thuốc nam từ thiện của các tổ chức cơ sở Cao Đài trong tỉnh với đội ngũ lương y đảm trách có kinh nghiệm, được đào tạo qua các Trường Trung cấp và Đại học thuộc Bộ Giáo dục & Đào tạo, hoạt động y tế, chưa để xảy ra những vụ việc làm ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh, việc khám chữa bệnh được cộng đồng tín nhiệm. 25 năm qua các hệ phái Cao Đài đã đóng góp hơn 45 tỉ đồng cho công tác từ thiện xã hội tại đại phương.

- Về tuyên truyền pháp luật:

Công tác tuyên truyền pháp luật luôn được các cấp ủy Đảng, chính quyền đặc biệt quan tâm, những năm qua đã tổ chức được 36 buổi tuyên truyền pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo, Nghị định và các văn bản pháp luật khác liên quan đến tôn giáo và nhiều buổi lồng ghép tuyên truyền trong các lớp học giáo lý của đạo, các lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng – an ninh, các buổi họp tổ nhân dân tự quản…đã giúp cho chức sắc, tín đồ hiểu, ủng hộ và tin tưởng ở sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước về vấn đề tôn giáo.

Chức sắc, nhà tu hành Cao Đài dự lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng - an Ninh

- Về khen thưởng:

Các cấp ngành thường xuyên tham mưu cho chính quyền, mặt trận, đoàn thể khen thưởng những tập thể, cá nhân tại các kỳ Đại hội cơ sở, Đại hội hết nhiệm kỳ để khuyến khích, động viên chức sắc, chức việc đạo Cao Đài phát huy truyền thống hoạt động tôn giáo gắn bó với dân tộc, tham gia các phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc”, “Xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”.

Ông Nguyễn Quốc Thắng, Phó Giám đốc Sở Nội vụ trao bằng khen của UBND tỉnh cho chức sắc Cao Đài Việt Nam Bình Đức

Hai mươi lăm năm qua, nhiều  cá nhân chức sắc, tín đồ Cao Đài được xét công nhận và khen thưởng từ giấy khen, bằng khen đến Huân - Huy chương, tiêu biểu như: Cao Đài Ban Chỉnh Đạo được tặng thưởng 02 Huy chương Kháng chiến hạng Hai, 02 Huy chương Kháng chiến hạng Nhất, 02 Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; Cao Đài Tây Ninh được tặng thưởng 11 Huy chương, 11 Bằng khen, Giấy khen; Cao Đài Chơn Lý có 02 vị được phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng; Cao Đài Tiên Thiên có 63 vị được tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng, 219 Liệt sĩ, 242 Huân chương, 131 Huy chương, 40 Bằng khen và 54 Giấy khen.

- Về tổ chức hội nghị, đại hội:

Để giúp các hệ pháo Cao Đài tổ chức tốt các kỳ Đại hội cơ sở, Đại hội Nhơn sanh toàn phái, lãnh đạo tỉnh ban hành Công văn chỉ đạo các huyện có tổ chức Cao Đài chủ động hướng dẫn Ban Cai quản các họ đạo tổ chức Đại hội Nhơn sanh cơ sở đúng với quy định của Hiến Chương, đúng với hướng dẫn của Giáo hội và theo quy định của pháp luật để tổng kết thành quả hoạt động nhiệm kỳ qua, đề ra chương trình hoạt động nhiệm kỳ tới, đề đạt nguyện vọng của nhơn sanh, góp ý về cách điều hành hoạt động của Trung ương Giáo hội, bầu nhân sự Ban Cai quản nhiệm kỳ mới, cử đại biểu về dự Đại hội Nhơn sanh toàn đạo…nên các văn kiện khi đưa ra Đại hội được Nhơn sanh thống nhất cao.

Lãnh đạo Ban Tôn giáo Chính phủ và UBND tỉnh chụp ảnh lưu niệm với chức sắc Cao Đài Chơn Lý

25 năm qua, các hệ phái Cao Đài tại Tiền Giang tổ chức sinh hoạt tôn giáo cơ bản ổn định; xóa dần mặc cảm quá khứ của đạo; không ngừng phát triển về nhiều mặt, có sự phát triển về tín đồ, chức sắc, chức việc; cơ sở thờ tự được xây dựng mới, tu bổ khang trang; tổ chức giáo hội được quan tâm củng cố từ  Trung ương đến cơ sở; xây dựng được sự đoàn kết nhất trí trong nội bộ đạo; chức sắc, tín đồ phấn khởi trước chính sách tôn giáo của Đảng, Nhà nước, vận động nhau vừa làm tròn nghĩa vụ công dân, vừa làm tròn  bổn phận người có đạo; tổ chức sinh hoạt tôn giáo thuần túy, đúng với Hiến chương, điều lệ, nội qui; bài trừ mê tín, dị đoan, tuân thủ quy định của pháp luật; tích cực tham gia các phong trào ở địa phương đã góp phần quan trọng cùng chính quyền sở tại thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, quốc phòng- an ninh của tỉnh trong thời gian qua.

Nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền ngày được nâng lên, xóa dần thành kiến lịch sử đối với đạo Cao Đài; thấy được nhiệm vụ trọng tâm công tác quản lý nhà nước nên tạo được sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp ngành trong công tác tham mưu đề xuất Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh giải quyết nhu cầu tinh thần của người dân, làm cho các tổ chức và cá nhân đạo Cao Đài ngày một tin tưởng vào chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đối với tôn giáo nói chung, với đạo Cao Đài nói riêng./.

Hữu Đức