Chùa Vĩnh Tràng được vợ chồng ông Bùi Công Đạt xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 19. Ông chính là một vị quan nổi tiếng thanh liêm, chính trực dưới thời vua Minh Mạng (1820 – 1840). Năm 1849, Hòa thượng Thích Huệ Đăng đã xây chùa thành ngôi đại tự và đặt tên là chùa Vĩnh Trường với ngụ ý ước cho chùa được "Vĩnh cửu đối sơn hà, trường tồn tề thiên địa". Người dân vùng lân cận đến nay vẫn quen gọi là chùa Vĩnh Tràng.

Đến nay, chùa đã trải qua nhiều lần trùng tu, cải tạo. Mỗi lần trùng tu ngôi chùa lại có những thay đổi về kiến trúc. Chùa Vĩnh Tràng là một công trình đặc sắc, giao thoa nhiều phong cách kiến trúc, từ phương Tây cho tới phương Đông.

Về tổng thể, chùa được xây dựng theo dạng chữ “Quốc” của Hán tự, giống như các chùa của ngưới Hoa, nhưng chùa Vĩnh Tràng có những hoa văn theo kiểu thời Phục Hưng, vòm cửa theo kiểu La Mã, bông sắt theo phong cách Pháp, nền lót gạch men Nhật Bản. Riêng chữ Hán được viết theo kiểu chữ triện cổ kính, còn chữ quốc ngữ viết theo lối chữ Gô-tích. Nhìn tổng quan bên ngoài, kiến trúc chùa là sự giao thoa giữa Á và Âu một cách lạ mắt nhưng hài hòa. Tuy nhiên, kiến trúc bên trong chùa vẫn mang đậm lối kiến trúc điêu khắc truyền thống Việt Nam.

Tượng La Hán tại chùa Vĩnh Tràng

 Hiện nay, chùa còn bảo tồn được 60 tượng quý, được tạo tác bằng đồng, gỗ, đất nung; và tất cả đều được thếp vàng rực rỡ; Trong đó có giá trị nghệ thuật nhất là bộ tượng mười tám vị La hán nằm ở hai bên tường chánh điện được tạc từ gỗ mít vào đầu thế kỷ 20, mỗi tượng cao khoảng 0,8m, bề ngang gối là 0,58m. Mỗi vị La Hán cưỡi trên lưng một con mãnh thú, tay cầm bửu bối, tượng trưng cho các giác quan mà giáo lý nhà Phật gọi là “lục căn” (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý).

Tượng Phật Di Lặc chùa Vĩnh Tràng cao 20m, rộng 18m, chiều dài 27m, nặng 250 tấn bằng chất liệu bê tông cốt thép

Tượng Phật Thích Ca trong tư thế nhập niết bàn có chiều dài 32m, nặng 250 tấn bằng bê tông cốt thép

Khuôn viên chùa được trồng nhiều cây xanh

Năm 1984, Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch) công nhận ngôi chùa Vĩnh Tràng - Tiền Giang là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Năm 2007, Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam đã xác lập kỷ lục chùa Vĩnh Tràng là “Ngôi chùa đầu tiên ở Việt Nam có phong cách kiến trúc kết hợp giữa phương Đông và phương Tây”.

Văn Cường