Từ những năm 1980, một số nước như Hoa Kỳ, Úc, Chi Lê, Bỉ, Đức giáo hội đã nhận được những đơn tố cáo lạm dụng tình dục của hàng giáo sĩ. Từ năm 2002 đến năm 2010 cơ quan chuyên trách của Tòa thánh Vatican đã xem xét đến tố cáo 3.000 linh mục phạm tội tình dục trong vòng 50 năm. Trong đó 60% liên quan đến tình dục đồng tính, 30% tình dục khác giới và 10% liên quan đến ấu dâm.

Giáo hội Công giáo Bỉ cũng điều tra 500 trường hợp giáo sĩ bị tố cáo lạm dụng tình dục. Ủy ban điều tra của giáo hội đã xem xét 475 trường hợp và báo cáo gửi về Vatican dài 200 trang cho biết, phần lớn nạn nhân là nam giới. Họ là chủng sinh, người giúp lễ, thậm chí là cháu chắt tới thăm. Có nạn nhân mới 2 tuổi và 13 nạn nhân đã tự tử vì  xấu hổ và phẫn uất.

Chi Lê là quốc gia mà Giáo hoàng Phanxicô mới đến thăm hồi tháng 2- 2018. Trước khi Giáo hoàng đến, một số cuộc biểu tình đã nổ ra, rồi đánh bom nhà thờ Công giáo, chiếm tòa Khâm sứ của Tòa thánh để phản đối các vụ lạm dụng tình dục của hàng giáo sĩ nước này nhưng bị bao che bởi một số Giám mục. Dân chúng đòi bốn Giám mục phải từ chức là Juan Barros, Autres Arteaga, Tonyslari Koljatic và Horaci Valenzuela vì bao che cho linh mục Karajima phạm tội lạm dụng tình dục nhiều năm. Nhưng Giáo hoàng đã không có xử lý kỷ luật nào vìcho rằng chưa đủ chứng cớ. Khi về Rôma,Giáo hoàng đã thành lập Ủy ban điều tra do một Tổng Giám mục đứng đầu. Sau 2 tháng điều tra, Ủy ban đã gửi báo cáo về Vatican. Nhận được báo cáo, Giáo hoàng  Phanxicô đã tuyên bố rất sốc là “đã sai lầm nghiêm trọng” trong đánh giá vụ lạm dụng tình dục ở Chi Lê. Ngài đã mời một số nạn nhân qua Vatican để gặp gỡ sau đó triệu tập tất cả các Giám mục nước này về Rôma để trao đổi về vụ việc.Sau cuộc gặp gỡ này, 34 Giám mục Chi Lê đã đồng loạt đệ đơn xin từ chức vì cho rằng có liên đới đến cuộc khủng hoảng này.Một tuần sau, bốn Giám mục được chấp nhận hồi hưu.Giám mục Goic của giáo phận Rancagua đã phải đình chỉ mục vụ của 15 linh mục trên tổng số 68 linh mục ở đây để điều tra. Giáo hoàng Phanxicô đã gửi thư cho giáo hội Chi Lê để xin lỗi vì vụ này.

Tại Đức, theo tạp chí Der Spiegel, cũng có 100 linh mục bị tố cáo phạm tội lạm dụng tình dục trẻ em từ năm 1995 đến 2010. Tại Australia, Hồng y George Pell 76 tuổi đang giữ  chức Tổng trưởng Kinh tế của Vatican và là thành viên nhóm 9C, tức 9 Hồng y cố vấn của Giáo hoàng từ năm 2017 cũng bị tố cáo che giấu tội lạm dụng tình dục cho một số linh mục ở nước này. Cảnh sát Victoria của Austrlia đã sang tận Vatican để thẩm vấn cáo buộc về tố cáo trên và chính Hồng y Pell cũng bị nạn nhân tố cáo là có”sờ soạng” họ từ năm 1970. Năm 2018, Vatican đã cho Hồng y Pell nghỉ để về nước hầu tòa.Hồng y xuất hiện trong tiếng la hét phản đối của dân chúng.Mặc dù Hồng y Pell phủ nhận cáo buộc nhưng các thẩm phán nói họ có đủ chứng cớ để buộc tội.

Hoa Kỳ là nơi có nhiều vụ việc liên quan đến tội phạm tình dục của các giáo sĩ nhất và nhiều giáo phận cũng thỏa thuận bồi thường hàng trăm triệu đô la cho các nạn nhân.Một bản báo cáo của Bồi thẩm đoàn Tòa án tối cao ở Pennsylvania ngày 14-8 vừa qua đã điều tra ở 6 giáo phận liên quan đến 1000 nạn nhân mà thủ phạm là 300 linh mục đã thực hiện suốt 70 năm từ năm 1949 đến nay. Phần lớn nạn nhân là nam giới chủng sinh. 2/3  số linh mục bị nêu tên đã chết. Trong số vụ này có 81% liên quan đến nạn nhân nam độ tuổi thanh thiếu niên, 78% là quan hệ đồng tính.Đứng đầu danh sách là giáo phận Harrisburg với 71 linh mục bị cáo buộc, giáo phận Erie với 62 linh mục, Allentown là 32 thủ phạm, Greensburg cáo buộc 20 giáo sĩ. Các tờ báo lớn ở Hoa Kỳ đều đăng nhiều bài viết về vụ việc khiến cho uy tín của giáo hội suy giảm trong xã hội gây ra chống đối với tôn giáo này. Linh mục Husko 60 tuổi theo nghi lễ Bizantine đã bị tấn công ngay trong buồng áo khi chuẩn bị lễ.Kẻ tấn công nói rằng để trả thù cho các nạn nhân tình dục do hàng giáo sĩ gây ra. Phó tế James Garcia từ chối gíup lễ hồng y TGM Washington Donald Wurel vì xấu hổ.Vị hồng y này khi làm lễ cũng bị dân la ó vì bị tố cáo có lạm dụng tình dục.Cáo buộc nghiêm trọng nhất liên quan đến Hồng y Theodore McCarrick nguyên Tổng Giám mục Washington DC năm nay 88 tuổi đã nghỉ hưu (ảnh). Cáo buộc cho rằng vị Hồng y này đã phạm tội tình dục với cậu bé 16 tuổi 50 năm trước. Một số nạn nhân cũng có tố cáo tương tự. Chứng cớ rõ ràng tới mức Giáo hoàng Phanxicô đã phải cách chức vị Hồng y này hồi tháng 6-2018 và cấm làm lễ công khai. Đây là vụ việc đầu tiên xảy ra với chức sắc cao cấp của Công giáo. Nhưng dư luận Hoa Kỳ chưa thỏa mãn, họ đòi phải cho vị Hồng y này hồi tục để “suốt đời phải ăn năn,hối hận”. Nhưng vụ việc chưa dừng lại,ngày 25-8-2018, Tổng Giám mục Carlo Maria Vigano, nguyên Khâm sứ  Vatican tại Hoa Kỳ từ 2011-2016 đã tung ra bản thông cáo dài 11 trang làm rung chuyển thế giới Công giáo. Bản báo cáo nói rằng, ngày 26-3-2013, vị Khâm sứ này đã báo cáo với Giáo hoàng Phanxicô về vụ Hồng y McCarrick và Giáo hoàng Benedictô XVI đã cách hết chức vụ của vị Hồng y tội lỗi này từ năm 2009-2010 nhưng một số quan chức cao cấp của giáo triều Vatican mà đứng đầu là Hồng y Quốc vụ khanh Tarcio Bertone đã che giấu đi, không thực thi. Vì vậy, Khâm sứ Vigano đã đề nghị Giáo hoàng Phanxicô nên từ chức để làm gương cho hàng giáo sĩ Công giáo vì cũng đã bao che cho tội phạm xấu xa này.Dư luận chia làm hai phe ủng hộ và chống đối.Hội đồng Giám mục Hoa Kỳ đề nghị Tòa thánh mở cuộc điều tra vụ việc.Đức Giám mục Joseph Bambera của giáo phận Scrantan đã đưa ra “lời xin lỗi sâu sắc nhất đối với những hành vi như vậy mà hậu quả là một thực tế bi thảm trong giáo hội chúng tôi”. Hội đồng Giám mục Anh đề nghị Giáo hoàng Phanxicô triệu tập Thượng hội đồng thế giới để xử lý cuộc khủng hoảng này. Bản thân Giáo hoàng Phanxicô trong cuộc họp báo dài 44 phút trên máy bay từ Airland về Rôma hôm 27-8 phủ nhận cáo buộc của vị Khâm sứ Vigaro và nói sẽ có trả lời sau. Nhưng tờ New York Time, một trong các tờ báo đưa thông báo của Khâm sứ Vigaro cho rằng sự cáo buộc của Khâm sứ Vigaro không phải là vô căn cứ vì Giáo hoàng Benedictô XVI trong văn bản năm 2011 cho phép điều tra các vụ lạm dụng tình dục nhưng không công bố ra dư luận nên vụ Hồng y McCarrick mới bị ỉm đi. Nhưng cũng có ý kiến cho rằng, vì  Khâm sứ Vigaro từng bị Giáo hoàng Phanxicô  đã không thăng lên hồng y còn kỷ luật miễn nhiệm nên ấm ức trả thù.Một số ý kiến cho rằng, tình dục là bản năng của con người,vì giáo hội buộc giáo sĩ sống độc thân nên gây ra tình trạng “đói tình dục” và rất dễ xảy ra phạm tội nên đề nghị Tòa thánh xem xét lại luật độc thân của giáo sĩ. Phong trào #catholic Too của nhóm phụ nữ Hoa Kỳ đã vận động được 39.000 chữ ký yêu cầu Giáo hoàng Phanxicô phải bạch hóa vụ này chứ không thể nói chung chung. Nhóm doanh nhân Công giáo Legatus chuyên vận động quỹ ủng hộ Tòa thánh năm 2018 đã giữ lại 820.000 đô la vì muốn Tòa thánh giải thích rõ ràng. Ngày 13-9, các Giám mục cao cấp của Hoa Kỳ đã xin gặp Giáo hoàng Phanxicô để tìm hướng xử lý vụ khủng hoảng. Nhóm hồng y cố vấn C9 của Giáo hoàng nói sẽ có văn thư trả lời tố cáo của TGM Vigano. Nhièu tờ báo lớn như Newsweet, The Deepy Beast, CNN coi vụ scandal này nằm trong một âm mưu đảo chính Giáo hoàng vì những nhân vật bảo thủ không chấp nhận những cải cách của Giáo hoàng Phanxicô.

Từ năm 2013, tức là vừa lên ngôi, Giáo hoàng Phanxicô đã lập ra một Ủy ban xử lý những cáo buộc liên quan đến lạm dụng tình dục, nhưng có lẽ chưa đủ để giải quyết một cách căn cơ vấn nạn này.

TS. Phạm Huy Thông