Phóng viên (PV): Hà Nội là trái tim của cả nước, vậy Công giáo ở Hà Nội có đặc điểm gì nổi bật, thưa Linh mục?

Linh mục Giuse Trần Xuân Mạnh: Hà Nội là Thủ đô và trái tim của cả nước, có vị trí rất quan trọng cả về địa lí, văn hóa xã hội và quan hệ quốc tế. Vì vậy đời sống tín đồ Công giáo cũng là một phần trong nét văn hóa của Thủ đô Hà Nội.

Một điểm khá thú vị nữa, đó là hơn 200 ngàn đồng bào Công giáo sinh sống ở 110 giáo xứ, 428 giáo họ tại Hà Nội nhưng về mặt Giáo hội thì người Công giáo thuộc ba giáo phận Hưng Hóa, Bắc Ninh và Tổng giáo phận Hà Nội.

Theo tôi, đời sống tôn giáo tại Hà Nôi vừa có điều kiện thuận lợi về môi trường văn hóa, kinh tế và hội nhập quốc tế; song cũng có những thách thức về việc giữ gìn bản sắc và truyền thống đạo đức, văn hóa trước những tác động của lối sống hiện đại và tốc độ đô thị hóa đang diễn ra rất nhanh chóng.

Tôi được biết đến nay tại Thủ đô đã có 206.046 giáo dân Công giáo, chiếm gần 3% dân số toàn thành phố (tăng 13.088 người so với năm 2017), 413 nhà thờ và nhà nguyện (tăng 07 nhà thờ và nhà nguyện so với năm 2017), 07 đền thờ Đức Mẹ và 03 Đền thánh Tử Đạo; có 6 dòng tu, 123 Linh mục quản nhiệm.

Trong 5 năm (2017-2022) trên địa bàn 29 quận, huyện, thị xã của Hà Nội đã xây dựng mới 34 nhà thờ, sửa chữa và nâng cấp 57 nhà thờ. Đồng bào Công giáo đang sinh sống và làm việc ở 326/579 xã, phường, thị trấn, trong đó có 42 thôn Công giáo toàn tòng thuộc 25 xã, thị trấn trên địa bàn 10 huyện thành phố Hà Nội. Lãnh đạo thành phố Hà Nội có sự quan tâm đến đồng bào Công giáo, không những có chế độ hỗ trợ tài chính ổn định cho Ủy ban Đoàn kết Công giáo thành phố, các Ban Đoàn kết Công giáo mà còn hỗ trợ kinh phí xây, sửa nhà thờ Công giáo. Ví dụ hỗ trợ  để xây nhà thờ Nguyên Khê (Đông Anh, Hà Nội).

Như vậy số tín hữu, số nhà thờ, nhà nguyện đều gia tăng. Nhưng những con số đó là chưa đầy đủ, bởi còn rất đông giáo dân tại các tỉnh, thành phố khác về Hà Nội làm ăn, hàng tuần họ tham gia thánh lễ và hội đoàn tại các xứ đạo tập trung nhiều ở khu vực nội thành.

PV: Với những đặc điểm trên, hoạt động của Ủy ban Đoàn kết Công giáo TP.Hà Nội những năm qua được triển khai thế nào, thưa Linh mục?

Linh mục Giuse Trần Xuân Mạnh: Với đặc điểm phân bố như trên, địa bàn hoạt động của Ủy ban Đoàn kết Công giáo Thành phố Hà Nội rất rộng. Tuy nhiên, Hà Nội đã xây dựng và phát triển được bộ máy tổ chức của Ủy ban Đoàn kết Công giáo tới tất cả các quận, huyện có đông giáo dân sinh sống. Điều này giúp cho việc triển khai các phong trào thi đua yêu nước do Trung ương Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam phát động và công tác phối hợp triển khai các cuộc vận động của Mặt trận Tổ quốc thành phố được kịp thời và lan tỏa.

Bên cạnh đó, nhân sự của Ủy ban Đoàn kết Công giáo thành phố Hà Nội là những người có trình độ và kinh nghiệm công tác xã hội; trong đó Ban Thường trực có Linh mục làm Chủ tịch, có người trình độ là Tiến sĩ về chuyên ngành liên quan đến tôn giáo,… Đây là những nhân tố quan trọng để phát huy giá trị văn hóa, đạo đức của đạo Công giáo và các chính sách pháp luật của Nhà nước vào đời sống, góp phần xây dựng xứ đạo, quê hương phát triển cả về đời sống tinh thần và vật chất.

Tôi nhận thấy, những năm qua, các định hướng và phong trào của Trung ương Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam đã được Ủy ban Đoàn kết Công giáo thành phố Hà Nội triển khai cách sáng tạo. Từ phong trào chung của toàn quốc là “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, sống tốt đời- đẹp đạo”, Hà Nội đã căn cứ vào thực tế tại cơ sở để triển khai thành phong trào thi đua xây dựng “Xứ, họ đạo tiến tiến” với 4 nội dung trọng tâm; phong trào “Mỗi người Công giáo Thủ đô là một công dân tốt; mô hình “Giáo họ tự quản về an ninh trật tự” tại các thôn toàn tòng Công giáo; mô hình “Xứ, họ đạo tham gia bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu” tại thôn toàn tòng Công giáo; “Xứ, họ đạo cùng cộng đồng dân cư tham gia bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu” tại thôn lương- giáo chung sống.

Nhờ bộ máy thông suốt từ thành phố tới 29 Ban Đoàn kết Công giáo quận, huyện và hàng trăm Tổ đoàn kết Công giáo nên việc nắm bắt tình hình, đặc điểm thực tế tại cơ sở được kịp thời, qua đó các định hướng xây dựng phong trào thi đua yêu nước trong đồng bào Công giáo được sát với thực tế; việc triển khai các phong trào được lan tỏa rộng khắp.

Thánh lễ tại Nhà thờ Chính tòa Hà Nội

PV: Linh mục có thể chia sẻ về kết quả thi đua yêu nước nổi bật của đồng bào Công giáo Hà Nội trong bức tranh chung của đồng bào Công giáo cả nước?

Linh mục Giuse Trần Xuân Mạnh: Đồng bào Công giáo cả nước những năm qua luôn thực hành tốt đường hướng mục vụ của Giáo hội và thực hiện tốt chính sách và pháp luật của Nhà nước, trong đó có Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo. Nổi bật là thực hành “Sống Phúc Âm giữa lòng dân tộc để phục vụ hạnh phúc của đồng bào” với nhiều việc làm thể hiện nhân đức bác ái. Theo tinh thần của Thượng Hội đồng Giám mục thế giới 2023-2024 với chủ đề: Hướng về một Hội Thánh hiệp hành: Hiệp thông- Tham gia- Sứ vụ, tôi hy vọng tổ chức và phong trào thi đua yêu nước của người Công giáo Thủ đô đã, đang và sẽ hiệp hành sâu rộng với Giáo hội cũng như xã hội tại địa phương.

Trong tinh thần thi đua yêu nước chung của cả nước, đồng bào Công giáo thành phố Hà Nội với truyền thống yêu nước, truyền thống văn hiến và đời sống đạo sốt sắng đã đáp lại nhiệt thành lời mời gọi của Giáo hội trong các hoạt động bác ái; thực hiện hiệu quả các phong trào của Trung ương Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam, với những con số ấn tượng: Trong 5 năm qua, đồng bào Công giáo Thủ đô đã ủng hộ các quỹ từ thiện xã hội với số tiền thống kê chưa đầy đủ là hơn 10 tỷ 907 triệu đồng. Bên cạnh đó còn đóng góp vào quỹ Bác ái với số tiền hàng tỷ đồng; từ  nguồn quỹ từ thiện bác ái của các giáo xứ và giáo dân ủng hộ đã xây dựng 23 nhà cho hộ nghèo, tổ chức thăm và tặng quà các bệnh nhân trại phong, người khuyết tật; ủng hộ khuyến học khuyến tài 3 tỷ 886,3 triệu đồng,…

Theo tôi, từ thiện xã hội và bác ái là những nét đẹp thường xuyên trong đời sống của đồng bào Công giáo nói chung. Nhưng tại Hà Nội, người Công giáo đã có được những kết quả nổi bật trong lĩnh vực này, đây là nét đẹp trong đời sống xã hội hiện đại của Thủ đô hôm nay, cần được nhân lên và lan tỏa ra các địa phương khác.

Thi đua yêu nước cũng đã góp phần đưa nhiều thôn, xã có đông người Công giáo sinh sống về đích nông thôn mới, bộ mặt xứ đạo và quê hương khang trang, sạch, đẹp; an ninh trật tự xã hội được giữ vững; đời sống vật chất và tinh thần của người Công giáo được cải thiện và nâng cao, trong đó nhiều người có thu nhập hàng tỷ đồng/năm, đó là những điểm nhấn rất ý nghĩa trong thi đua yêu nước của đồng bào Công giáo Thủ đô, góp phần tích cực vào sự phát triển của Hà Nội.

PV: Linh mục có gợi mở gì cho hoạt động của Ủy ban Đoàn kết Công giáo TP.Hà Nội thời gian tới?

Linh mục Giuse Trần Xuân Mạnh: Để góp phần nhiều hơn nữa vào quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cũng như vào sự phát triển của Thủ đô, theo tôi, Ủy ban Đoàn kết Công giáo thành phố Hà Nội cần phát huy mạnh mẽ truyền thống ngàn năm văn hiến, lợi thế Thủ đô; truyền thống yêu chuộng hòa bình, gắn bó với quê hương, hiệp hành, đồng tiến cùng dân tộc của người Công giáo Hà Nội cùng với phương châm “Sống Phúc Âm giữa lòng dân tộc để phục vụ hạnh phúc của đồng bào”, góp phần xây dựng Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”.

Ủy ban Đoàn kết Công giáo thành phố Hà Nội cũng cần vận dụng sáng tạo các hướng dẫn của Trung ương Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam trong xây dựng và triển khai hoạt động thi đua yêu nước; phối hợp chặt chẽ cùng Mặt trận Tổ quốc các cấp để phản ánh và kiến nghị giải quyết kịp thời những nguyện vọng chính đáng của các giáo xứ, giáo họ, qua đó tăng cường sự tin tưởng vào đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, động viên, khích lệ đồng bào Công giáo đẩy mạnh thi đua xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Ngoài ra, Ủy ban Đoàn kết Công giáo thành phố Hà Nội cần nắm bắt kịp thời những thay đổi tại cơ sở để xây dựng các mô hình thi đua yêu nước cho phù hợp. Có như vậy phong trào mới có sức sống lâu dài và hòa nhịp cùng bước đường phát triển của thành phố, tạo nên hiệu ứng cao trong tình đoàn kết toàn dân để xây dựng Thủ đô Hà Nội văn hóa, văn minh và hiện đại.

Nhân đây, tôi xin gửi lời chúc sức khỏe, bình an và thành công tới các vị đại biểu và Đại hội “Người Công giáo Thủ đô xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2022-2027 sắp tới.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Linh mục!

An Luých (thực hiện)