Lan tỏa những giá trị tín ngưỡng thờ Mẫu
Ngày đăng: 01/03/2019Bước sang năm thứ ba của hành trình, sau nhiều chuyến điền dã khắp các vùng miền, gặp gỡ nhiều chuyên gia nghiên cứu văn hóa, hơn 20 tập phim đầu tiên của Dự án "Mẹ Việt - Tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt" đã hoàn thành, bước đầu mang đến cho công chúng cái nhìn tương đối tổng thể, cơ bản về giá trị của tín ngưỡng thờ Mẫu Việt Nam - di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Dự án được xác định thực hiện dài hơi với 108 tập phim (mỗi tập có thời lượng 12 đến 15 phút), chia thành năm phần với những mảng nội dung bổ trợ nhau, với mong muốn qua những thước phim có thể xây dựng kho tư liệu sinh động bằng hình ảnh về loại hình tín ngưỡng nội sinh của người Việt, từ đó kéo gần công chúng đến với những giá trị gốc của di sản. Nếu phần một tập trung nói về nguồn gốc, quá trình phát triển tín ngưỡng; phần hai bàn đến vai trò của tứ phủ trong tín ngưỡng thờ Mẫu tam, tứ phủ; thì phần ba đi sâu giới thiệu các nghi thức, giá trị đặc sắc của tín ngưỡng. Trong khi đó, phần bốn hệ thống hóa các vị thánh trong tín ngưỡng, những người thực hành tín ngưỡng, hát văn, hầu dâng, làm trang phục, đồ lễ, đồ mã...; phần năm bàn về vấn đề bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của tín ngưỡng thờ Mẫu trong xã hội đương đại.
Bên cạnh xê-ri phim, dự án còn thường xuyên mang đến những chương trình bên lề như tọa đàm, triển lãm, biểu diễn nhằm giới thiệu những nét tinh hoa của tín ngưỡng thờ Mẫu tới cộng đồng. Sau ba chương trình được tổ chức trong năm 2018 khẳng định giá trị của tín ngưỡng thờ Mẫu với đời sống người Việt, lý giải tại sao việc thực hành tín ngưỡng được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, mới đây nhất, cuối tháng 1-2019, dự án tiếp tục "trình làng" chương trình "Cầm ca chúc thánh - Tinh hoa hội tụ". Đây là chương trình chuyên biệt đầu tiên giới thiệu về hát văn, loại hình âm nhạc dành riêng cho không gian tâm linh, có sự tham gia của các nhà nghiên cứu văn hóa, âm nhạc và cả những nghệ nhân bậc thầy của làng hát văn. Đây cũng là sự kiện mở màn cho chuỗi chương trình trong khuôn khổ dự án giới thiệu về những giá trị cụ thể mà tín ngưỡng thờ Mẫu tam, tứ phủ đóng góp cho văn hóa dân tộc.
Nói về quá trình thực hiện dự án, bà Đàm Lan, Chủ nhiệm Dự án cho biết, đây là dự án phi lợi nhuận thực hiện vì cộng đồng, nhận được sự quan tâm ủng hộ rộng rãi của đông đảo người thực hành tín ngưỡng, các thầy đồng, cung văn... Đồng hành cùng dự án còn là sự góp sức của Hội đồng cố vấn nội dung với sự tham gia của nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu văn hóa. Tuy nhiên, bên cạnh thuận lợi là không ít thách thức. Ngoài việc phải sắp xếp lịch trình di chuyển dày đặc khắp các tỉnh, thành phố để sưu tầm tư liệu thực hiện phim, khó khăn lớn là dự án không có một hệ thống tài liệu đầy đủ, trong khi tín ngưỡng thờ Mẫu mang yếu tố vùng miền và tính tự vận động, biến đổi theo lịch sử phát triển đất nước. Nên làm thế nào để vẫn tôn trọng lịch sử, khoa học, văn hóa và tâm linh, từ đó xây dựng bức tranh tổng thể về tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt, đòi hỏi những người làm dự án phải nghiên cứu, chắt lọc dựa trên sự tư vấn của những nhà nghiên cứu, sự trợ duyên của những người thực hành tín ngưỡng tại các đền, phủ hay những người giữ thần phả, văn bản cổ...
Những người thực hiện khẳng định quyết tâm hoàn thành dự án, bám sát giá trị lịch sử, bản sắc văn hóa của tín ngưỡng. Bên cạnh phát sóng trên nền tảng số, dự án dự kiến sẽ phối hợp với một số kênh truyền hình để có thể lan tỏa rộng nhất những thước phim tư liệu sinh động về tín ngưỡng thờ Mẫu tới đông đảo công chúng trong nước và bạn bè quốc tế.
Lược theo nhandan.com.vn