Chủ tịch Hồ Chí Minh coi các giá trị nhân bản của các tôn giáo là những di sản vǎn hoá tinh thần quý báu của nhân loại, bằng tri thức cách mạng, vốn hiểu biết về vǎn hoá sâu sắc và cái nhìn duy vật biện chứng, Người đã phát hiện và tiếp nhận cái thiện, cái mỹ, cái cốt lõi nhân vǎn trong các tôn giáo. Vì vậy, không ngạc nhiên khi Hồ Chí Minh – Người cộng sản, lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam không dưới một lần ca ngợi những người sáng lập ra các tôn giáo một cách thành kính: Chúa Giê su dạy đạo đức và bác ái. Phật Thích ca dạy đạo đức và từ bi…. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhiều lần gửi thư thăm hỏi, quan tâm động viên đồng bào tôn giáo nhân dịp những ngày lễ lớn của các tôn giáo.

Thư gửi các hàng giáo sĩ và đồng bào công giáo nhân dịp lễ Thiên Chúa giáng sinh (25-12-1956)

Các hàng giáo sĩ và đồng bào thân mến,

Nhân dịp lễ Thiên Chúa giáng sinh, tôi thân ái gửi lời chào chúc phúc tới các hàng giáo sĩ và đồng bào.

Một lần nữa các hàng giáo sĩ và đồng bào lại được mừng lễ sinh nhật Chúa trong hoà bình. Hơn nữa, nǎm nay việc củng cố miền Bắc có nhiều thành tích, ruộng đất đã về tay nông dân sau cải cách ruộng đất và nông dân ta đã làm chủ nông thôn. Từ nay với sự cố gắng của đồng bào, sản xuất sẽ ngày càng phát triển, phần xác ta được ấm no thì phần hồn cũng được yên vui, việc đấu tranh giành thống nhất Tổ quốc, giữ gìn hoà bình càng chóng thắng lợi như bài hát: “Sáng danh Thiên Chúa trên các tầng giời, hoà bình cho mọi người lành dưới thế”.

Nhân dịp lễ sinh nhật này, tôi mong các hàng giáo sĩ và đồng bào, đã đoàn kết nay càng đoàn kết hơn, đoàn kết giữa nhân dân và cán bộ, giữa đồng bào giáo và đồng bào lương để sửa chữa những sai lầm trong cải cách ruộng đất được tốt, thực hiện củng cố miền Bắc thắng lợi, do đó mà mau thống nhất nước nhà, cho Bắc Nam sum họp như lời cầu nguyện của Chúa Kirixitô: “Nguyện cho hết thảy đồng bào hoàn toàn hợp nhất với nhau”.

Tôi tỏ lòng khen ngợi các hàng giáo sĩ và đồng bào đã thân ái giúp cán bộ sửa chữa sai lầm, thực hiện đúng chính sách tôn trọng tự do tín ngưỡng của Chính phủ, như thế là đã làm theo lời phán của Chúa Kirixitô: “Hỡi anh em, khi có ai mắc sai lầm, anh em hãy dịu dàng giúp anh em ấy sửa chữa”.

Tôi chúc các hàng giáo sĩ và đồng bào cùng cán bộ nǎm mới được Chúa ban phúc lành sống trong hoà bình, hạnh phúc.

Ngày 25 tháng 12 nǎm 1956

HỒ CHÍ MINH (1)

Thư gửi các vị tǎng ni và đồng bào tín đồ Phật giáo nhân dịp lễ Đức Phật Thích Ca thành đạo (8-1-1957)

Các vị tǎng ni và các vị tín đồ thân mến,

Nhân dịp lễ Đức Phật Thích Ca thành đạo, tôi thân ái gửi đến các vị tǎng ni và đồng bào tín đồ lời chào đại hoà hợp. 

Tôi có lời khen ngợi các vị tǎng ni và tín đồ đã sẵn lòng nồng nàn yêu nước, hǎng hái làm tròn nghĩa vụ của người công dân và xứng đáng là Phật tử.

Từ ngày hoà bình được lập lại, miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, việc củng cố tuy gặp khó khǎn nhưng đã đạt được nhiều thành tích. Trong cải cách ruộng đất, tuy có nơi đã phạm sai lầm trong việc thực hiện chính sách tôn trọng tự do tín ngưỡng, nhưng Đảng và Chính phủ đã có chính sách kiên quyết sửa chữa. Hiện nay giai cấp phong kiến địa chủ đã bị đánh đổ, ruộng đất đã về tay nông dân và nông dân đã thực sự làm chủ nông thôn, điều đó là một thắng lợi cǎn bản trong công cuộc củng cố miền Bắc. Đời sống của nhân dân ta dần dần càng được cải thiện, cũng giống như tôn chỉ mục đích của đạo Phật nhằm xây dựng cuộc đời thuần mỹ, chí thiện, bình đẳng, yên vui và no ấm.

Trong dịp này tôi mong các vị tǎng ni và đồng bào tín đồ đã đoàn kết thì càng đoàn kết hơn để góp phần xây dựng hoà bình chóng thắng lợi. Hãy ra sức giúp đỡ cán bộ, hǎng hái thực hiện mọi công tác của Chính phủ, chấp hành đúng chính sách tôn trọng tự do tín ngưỡng, ngǎn chặn âm mưu của Mỹ – Diệm và bọn tay sai lợi dụng tôn giáo hòng chia rẽ khối đoàn kết toàn dân, hãy ra sức đấu tranh giành thống nhất đất nước.

Cuối cùng tôi chúc các vị luôn luôn mạnh khoẻ, tinh tiến tu hành, phục vụ chúng sinh, phụng sự Tổ quốc, bảo vệ hoà bình.

Ngày 8 tháng 1 nǎm 1957

HỒ CHÍ MINH (2)

Thư gửi Hộ pháp Phạm Công Tắc ⁽¹⁾ (21-6-1956)

Kính gửi Hộ pháp Phạm Công Tắc

Nôrôđôm – Phnôm Pênh,

Tôi trân trọng cảm ơn bức điện Cụ gửi cho tôi ngày 26-4-1956 và thành thật hoan nghênh Cụ đã tỏ ý mong muốn nước Việt Nam ta được hoà bình, thống nhất. Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, toàn dân ta từ Bắc chí Nam, trong nước và ngoài nước đều đang kiên quyết và bền bỉ đấu tranh để thực hiện nguyện vọng tha thiết của dân tộc, là làm cho nước Việt Nam ta được hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh. Cuộc đấu tranh hiện nay của nhân dân ta tuy phải khó khăn và phức tạp, song toàn dân ta đoàn kết một lòng, kiên quyết phấn đấu, cho nên nhất định sẽ thắng lợi.

Tôi xin gửi Cụ lời chào trân trọng.

Hà Nội, ngày 21 tháng 6 năm 1956

Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà

HỒ CHÍ MINH(3)

* (1)Trích từ “Sách Những lời kêu gọi của Hồ Chủ tịch, Nxb. Sự thật, Hà Nội, 1956, t.IV, tr.34-35.”

*(2)Trích từ “Sách Những lời kêu gọi của Hồ Chủ tịch, Nxb. Sự thật, Hà Nội, 1958, t.IV, tr.39-40.”

*(3) Hộ Pháp Phạm Công Tắc là người tiền bối đứng vào bậc tam đại vĩ nhân cùng Cao Thượng Phẩm và Cao Thượng Sanh đầu công khai sáng nền Đạo Cao đài.

Bản lưu của Thánh Thất Cao đài.

Tư liệu của Viện Hồ Chí Minh.