Toàn tỉnh Bắc Ninh hơn 400 lễ hội, Trong lễ hội Đền Vua Bà được tổ chức vào ngày mùng 6 tháng 2 âm lịch tại thôn Viêm Xá hay còn có tên gọi làng Diềm – xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh.

Đây là một lễ hội nổi bật và để lại nhiều ấn tượng đối với nhân dân trong vùng và du khách thập phương về đây trẩy hội. Lễ hội làng Diềm không chỉ là một trong bốn tiết lệ truyền thống của làng Diềm xưa mà còn là lễ hội đặc trưng nhất, thể hiện sự tri ân, tưởng nhớ người có công khai sinh ra những làn điệu Dân ca Quan họ Bắc Ninh.Ngày mồng 6 mới là chính hội, song làng Diềm đã bắt đầu từ trước đó một ngày với nghi thức mở cửa đền Vua Bà. Ngay từ chiều ngày 5/2 âm lịch, dân làng đã tổ chức lễ mở cửa đền, lễ dâng hương và lễ cầu mưa rửa đền.

Tương truyền ở đây, "Đức Vua Bà là công chúa - con gái Vua Hùng. Vừa đến tuổi cập kê, nhà Vua cho tổ chức hội cướp cầu để kén chọn phò mã; có điều Bà đã không chấp nhận sánh duyên cùng người thắng cuộc mà lại xin ân điển của Vua cha để được chu du sơn thủy một thời gian. Khi bà cùng các thị nữ vừa ra khỏi kinh thành thì một cơn mưa lớn ập đến, giông gió nổi lên dữ dội và một cơn lốc đã cuốn phăng cả đoàn người lên trời rồi giáng hạ xuống ấp Viêm Trang (thôn Viêm Xá ngày nay). Vốn nơi đây là một vùng đất hoang vu, bà đã cho đắp bờ, phá đất, lập nên ruộng đồng, làng xóm và dựng vợ gả chồng cho mọi người, dạy dân cách làm ruộng, trồng dâu, nuôi tằm, trồng mía, kéo mật… Bà còn sáng tác và dạy cho các nam thanh nữ tú nghệ thuật ca hát".

Khi bà mất, nhân dân đã lập đền thờ và tôn bà là Đức Vương Mẫu, là Thành hoàng làng. Trải qua bao thăng trầm của lịch sử và thời gian, đến nay, hàng năm, cứ đến ngày mùng 6 tháng 2 âm lịch, nhân dân thôn Viêm Xá vẫn không quên tổ chức lễ hội truyền thống tưởng nhớ đến công ơn của Vua Bà –người đã khai sinh ra những làn điệu dân ca Quan họ hiện nay.

Tại lễ khai mạc hội làng Diễm sau màn dâng hương hoa phẩm vật quê hương lên Đức Vua Bà, cầu xin cho làng mình mở hội hát ngày một đông. Lễ tế thần có hát Quan họ ca ngợi công đức Vua Bà và cầu cho mọi người an khang vật thịnh, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt. Sau lễ tế, dân làng dàn dựng và trình diễn sự tích “Bà Chúa phát lệnh mở hội Xuân”.

Tiếp đó là lễ rước kiệu Vua Bà quanh làng, tượng trưng cho ngày xưa Vua Bà đã du ngoạn đặt chân lên vùng đất Viêm Xá. Hiện nay, lễ hội làng Diềm vẫn giữ những nét đặc trưng của làng Việt cổ như trò đu tiên, chọi gà, vật, cướp cầu, cờ tướng...Đến với lễ hội làng Diềm, du khách sẽ được đằm mình vào một không gian đậm đặc chất Quan họ. Ngoài ao làng, nơi đền Cùng hay trước cửa đền Vua Bà, ở đâu chúng ta cũng có thể nghe thấy những giai điệu của những bài hát Quan họ cổ đằm thắm, mượt mà  với đầy đủ các yếu tố “vang -rền - nền - nảy”.

Về Bắc Ninh –Kinh Bắc đi trẩy hội làng Diềm, mọi người như được hành hương về với cội nguồn làng Việt cổ, du khách sẽ để lại trong lòng mình những ấn tượng sâu sắc về một lễ hội đậm đà chất Quan họ.

Theo TTXVN