Nhân ngày Di sản Văn hóa Việt Nam, chiều 23/11, tại khu vực Đại Nội (thành phố Huế), Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế tổ chức khởi công Dự án Bảo tồn, tu bổ tổng thể di tích điện Thái Hòa với tổng mức đầu tư gần 129 tỷ đồng (gồm ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương và nguồn huy động khác). Dự kiến dự án hoàn thành vào cuối tháng 8/2025.

Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế Hoàng Việt Trung cho biết điện Thái Hòa là công trình kiến trúc tiêu biểu của di tích Cố đô Huế còn được lưu giữ nguyên vẹn cho đến nay.

Đây không chỉ là công trình kiến trúc, mà còn là nơi lưu giữ hệ thống văn thơ, theo hình thức trang trí “nhất thi, nhất họa” độc đáo đã được tổ chức UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Điện Thái Hòa được vua Gia Long cho xây dựng vào năm 1805 tại khu vực Đại Cung môn. Đến năm 1833, vua Minh Mạng cho xây dựng lại công trình ở vị trí hiện nay.

Với hơn 200 năm tồn tại, trước những tác động của thời gian và khí hậu khắc nghiệt, mặc dù trải qua nhiều lần tu bổ, trùng tu, nhưng đến nay Điện Thái Hòa bị xuống cấp nghiêm trọng.

Theo Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, kết quả khảo sát gần đây cho thấy, hiện trạng công trình đã xuống cấp, nền điện có các cao độ không đồng đều, móng bó vỉa nứt gãy do nền đất nghiêng lún, mất ổn định.

Hệ khung gỗ chuyển vị, mất khả năng chịu lực do các cấu kiện gỗ cột, kèo, xuyên xà bị ẩm mục, đứt mộng; hệ mái bao gồm đòn tay, rui, mái úp nóc... hư hại nặng do thấm dột mái.

Phần sơn son thếp vàng ở chính điện, sơn son ở hậu điện bị bong tróc phai màu do cấu kiện gỗ hư hỏng, ẩm mục. Phần mái lợp và trang trí bị xô lệch, nứt vỡ, rêu mốc, thấm dột nặng, đặc biệt ở vị trí máng xối, có nguy cơ sụp đổ cao…

Hệ thống sân và lan can của sân Đại triều nghi gồm 2 tầng lát đá thanh nghiêng lún cục bộ, nứt vỡ ở một số vị trí. Sân đường phía Bắc, Đông và Tây lát gạch Bát Tràng nứt vỡ gần hết, nghiêng lún không đều; tường chắn đất và lan can xuất hiện các vết nứt, nhiều vị trí xô lệch mất liên kết, có nguy cơ gãy đổ cao.

Bờ tường bao quanh điện Thái Hòa bị nghiêng đổ. (Ảnh: Đỗ Trưởng/TTXVN)

Bên trong nội thất, ngai thờ, bửu tán và các hiện vật... bong tróc sơn, ẩm mục, sứt vỡ. Đặc biệt, bão số 5 năm 2020 đã làm toàn bộ chái phía Tây chính điện bị gãy đổ, gây nguy hiểm cho công trình cũng như sự an toàn của du khách.

Điện Thái Hòa sẽ được tu bổ, gia cường nền móng; phục hồi nền lát gạch, bậc cấp đá Thanh, tường gạch và chi tiết kiến trúc khác; tu bổ tường gạch, phục hồi màu sắc nguyên trạng; tu bổ, phục hồi hệ khung gỗ, hệ mái, hệ vách ván, cửa bằng gỗ; sơn son thếp vàng; mái lợp ngói; bờ mái và con giống khảm sành sứ; hệ thống trang trí pháp lam.

Dự án cũng tiến hành tu bổ, phục hồi ngai vàng, bửu tán và các đồ nội thất; tu bổ, gia cường, cân chỉnh toàn bộ sân nền khuôn viên Điện, hệ thống tường chắn đất, phục hồi lan can; tôn tạo vườn cây, tiểu cảnh; hệ thống điện chiếu sáng, trang trí, thoát nước, phòng cháy, chữa cháy./. 

Đỗ Trưởng (TTXVN/Vietnam+)