70 năm trôi qua - một chặng đường dài trong cuộc đời của một con người, ấy vậy mà nhìn lại suốt thời gian tôi làm công tác quản lý nhà nước về tôn giáo, kể từ năm 2004 đến nay. Nhìn lại chặng đường hơn 20 năm trôi qua, tôi tự hỏi tại sao mình gắn bó với công tác này lâu như vậy? Nếu nói theo “Tôn giáo” thì đó là “cơ duyên” chứ không phải số phận.

Nhìn lại những năm tháng làm công tác tín ngưỡng, tôn giáo, đã giúp tôi thêm hiểu biết về các tôn giáo và công tác tôn giáo, đặc biệt là về văn hóa, đạo đức tôn giáo thông qua giáo lý, giáo luật, lễ nghi, hệ thống tổ chức Giáo hội. Những điều tốt đẹp của các tôn giáo đã, đang và sẽ giúp cho con người sống yêu thương, hướng thượng, hướng thiện, cái nhân bản, đạo đức tôn giáo đều khuyến khích con người làm việc thiện (làm lành, lánh dữ), là cơ sở nền tảng vững chắc cho đạo đức con người nói chung trên thế giới, nhất là chủ trương xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay, thì giá trị đạo đức tôn giáo được mọi người đặc biệt coi trọng, chú ý hơn, không nên cạnh tranh thiếu lành mạnh, lừa dối nhau,… sẽ tạo ra thù oán, sát hại lẫn nhau, mà cần phải kiềm chế như Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã dạy “…Nếu trả thù nhau đạt được thì hạnh phúc đem lại cho người thắng cuộc một tháng thậm chí một năm rồi nó sẽ qua đi, thay vào đó chúng ta biết tha thứ cho nhau, thì hạnh phúc đó nó sẽ đến với chúng ta suốt cả cuộc đời này…”. Đó là những năm tháng tôi cảm nhận và tâm huyết nhất trong quá trình làm công tác trong ngành quản lý nhà nước về tôn giáo.

Như chúng ta đã biết, công tác quản lý nhà nước đối với các hoạt động tôn giáo là một bộ phận của công tác tôn giáo nói chung, là lĩnh vực đặc thù, nhạy cảm, vừa khó, khô, khổ,… đòi hỏi người làm công tác tôn giáo phải khôn, khéo. Để làm được điều đó, ngoài việc nắm vững lý luận cơ bản về tôn giáo (quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo), còn phải nắm chắc chủ trương, quan điểm của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về tôn giáo và kinh nghiệm giải quyết vấn đề tôn giáo qua các thời kỳ để vận dụng sáng tạo, linh hoạt (pháp luật, chính trị, nghiệp vụ) vào việc giải quyết nhu cầu, vụ việc phát sinh liên quan tôn giáo ở địa phương (phải có quan điểm lịch sử cụ thể, xem xét khách quan, toàn diện để chủ động phối hợp tham mưu cấp có thẩm quyền giải quyết) đảm bảo các tôn giáo diễn ra bình thường, thuần túy tôn giáo, đúng pháp luật, ổn định tình hình tôn giáo sẽ góp phần đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại địa phương.

Một trong những nội dung quan trọng quyết định thành công trong công tác quản lý nhà nước về tôn giáo là phải hiểu rõ giáo lý, giáo luật và lễ nghi của từng tôn giáo, Hiến chương, nội quy, quy chế hành đạo; phải biết những kỹ năng mềm, nhất là kỹ năng thuyết phục, vận động quần chúng tôn giáo cộng với sự đam mê, nhiệt tình, trách nhiệm cao, không vì lợi ích riêng tư, tâm hồn phải trong sáng. Đồng thời, phải hòa mình cùng với tổ chức các tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc và chức sắc, chức việc, tín đồ, nhất là người đứng đầu các tổ chức, cơ sở tôn giáo,…. để lắng nghe, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng từ đó thấu hiểu, áp dụng linh hoạt các biện pháp phù hợp, giúp các tôn giáo đồng thuận và tự nguyện chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về tôn giáo, sống “tốt đời, đẹp đạo”, gắn bó cùng toàn dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng quê hương Tây Ninh ngày càng giàu đẹp.

Khi nói đến Chủ nghĩa xã hội thì phải phân tích cụ thể đó là một xã hội tốt đẹp, không có người bóc lột người,….. và phải tuyên truyền cho tổ chức, cá nhân tôn giáo hiểu điểm tương đồng giữa tôn giáo với Chủ nghĩa xã hội để các tôn giáo yên tâm, tích cực thực hiện và phát huy giá trị đạo đức tốt đẹp của tôn giáo mình trong thực thi chính sách, pháp luật, xây dựng nếp sống văn hóa ở khu dân cư, đóng góp nguồn lực tôn giáo tham gia vào các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước ở địa phương, sống “tốt đời, đẹp đạo”, đúng với phương châm hành đạo mà Giáo hội các tôn giáo đã đề ra. Tuy nhiên, không phải tuyên truyền chung chung, nói suông, nói cho xong chuyện, mà phải đi sâu từng đặc điểm nổi bật, riêng có của mỗi tôn giáo để thuyết phục, động viên phát huy mặt tích cực của tôn giáo mình. Ví dụ tôn giáo Cao Đài, thì ta nên gắn với mục đích của tôn giáo Cao Đài, vậy mục đích của tôn giáo họ là gì? 12 cửa ra vào Nội ô Tòa Thánh Cao Đài Tây Ninh, cửa nào cũng có 2 câu liễng bằng chữ Nho, mỗi bên 11 chữ đối nhau:  “Cao Thượng Chí tôn Đại đạo hòa bình Dân chủ mục/Đài tiền sùng bái Tam kỳ cộng hưởng Tự do quyền” . Đó là mục đích của tôn giáo Cao Đài rất đồng thuận với Chủ nghĩa xã hội khi nói như vậy thì họ hiểu ra và ủng hộ, tin tưởng, đồng thuận với chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước ta.

Đối với những hành vi lợi dụng tôn giáo, kích động, chia rẽ khối đại đòan kết toàn dân tộc, đoàn kết tôn giáo nói xấu chế độ, làm phương hại đến nền An ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội,… thì phối hợp với lực lượng chức năng kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, xử lý theo quy định pháp luật.

Nhân dịp kỷ niệm 70 năm ngày thành lập ngành quản lý nhà nước về tôn giáo (02/8/1955 – 02/8/2025), tôi xin có đôi lời chia sẽ với cán bộ, công chức trẻ làm công tác tín ngưỡng, tôn giáo ngoài việc có trình độ chuyên môn, kiến thức tổng hợp thì còn phải kết hợp linh hoạt từ pháp luật, chính trị, kỹ năng nghiệp vụ chuyên ngành, lĩnh vực được giao, cộng với sự đam mê với nghề, không ngại khó khăn, đúc kết kinh nghiệm công tác để giải quyết vấn đề tôn giáo không có mẫu số chung, như Karl Marx nói: “… chúng ta cần phải có phương pháp luận, đó là phân tích cụ thể tình hình cụ thể, đó là linh hồn sống của Karl Marx”. Tôi tin tưởng rằng cán bộ, công chức trẻ sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ, công tác tôn giáo, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo tại địa phương./.

Nguyễn Vĩnh Thế - Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tây Ninh