Với phụ nữ Mông, không phải cứ đến gần Tết mới thêu khâu quần áo mà quá trình đó diễn ra trong cả năm. Ở Lũng Đẩy, trong bình minh hay ráng chiều chạng vạng, thậm chí giữa trưa nắng gắt hay sương mù, đều dễ bắt gặp hình ảnh những người phụ nữ Mông ngồi thêu hoa, dệt gấm. Họ đang tranh thủ những ngày nông nhàn để hoàn thiện bộ váy áo cho các thành viên trong gia đình, cùng nhau tạo nên những bộ trang phục với những đường nét, họa tiết đặc trưng, độc đáo. Bất cứ khi nào rảnh rỗi là họ lại bỏ vải ra thêu, lúc giải lao, đi chăn trâu, hay đi trên đường, đôi tay không ngừng nghỉ. Gần đến Tết, không khí chuẩn bị váy áo càng sôi động hơn. Ai cũng muốn làm cho mình những bộ quần áo thật vừa, có hình thêu thật đẹp. Các bà, các mẹ đã có gia đình phải gánh thêm trách nhiệm khâu quần áo cho chồng và con.

Chị Phùng Thị Minh (Lũng Đẩy trên) chia sẻ: Mặc dù quần áo bây giờ mọi người đều mua sẵn không dệt vải, thêu thùa như trước đây, nhưng các bà, các chị trong xóm vẫn tự tay làm dải thắt lưng cho bộ quần áo mới của mình. Mọi người thường tranh thủ khi thu xếp xong các công việc gia đình mới ngồi làm, thêu tay từng họa tiết trên chiếc thắt lưng. Trung bình mất khoảng 5 - 6 tháng để có thể hoàn thành một chiếc thắt lưng.

Cùng với đó, nhiều mẫu giày hoa thêu thủ công truyền thống, trang trí bằng những họa tiết hoa văn độc đáo, gắn với đời sống văn hóa truyền thống dân tộc dần được hoàn thiện. Đó không chỉ là một vật dụng cá nhân mà còn là nét độc đáo, đặc trưng của dân tộc. Mỗi đôi giày thêu thủ công thực sự đã trở thành một tác phẩm nghệ thuật tinh xảo được tạo nên từ chính đôi bàn tay khéo léo của những người phụ nữ Mông. Để chuẩn bị được những đôi giày khâu, các bà, các mẹ đã tự tay thực hiện đầy đủ những công đoạn khác nhau từ việc lên hình giày, làm đế, khâu đế cho đến trang trí hoa văn, màu sắc. Mỗi đôi giày thường phải làm mất nửa tháng mới hoàn thiện nên những người phụ nữ phải tranh thủ làm sớm để kịp đón tết.

Để đón xuân mới, các chị em phụ nữ còn tự làm cho mình những chiếc áo, với những đường nét đơn giản mà rất hài hòa. So với làm giày thêu, thời gian để hoàn thiện một chiếc áo truyền thống đơn giản và nhanh hơn nhiều. Trong bộ trang phục của nam giới, chiếc áo thường may bằng vải đơn sắc, quần có màu đen, song hàng cúc áo với nhiều cúc xếp dày, khuy áo được làm hoàn toàn bằng tay tạo nên sự độc đáo của bộ trang phục. Những chiếc áo của người phụ nữ nhìn rất bắt mắt với phần thân áo may bằng vải đơn sắc, nhưng cổ áo và tay áo được phối màu chỉ, thêu các hoa văn, cùng những đường nét thêu tay tinh tế tạo nên phần cầu kỳ và làm nên nét riêng biệt của chiếc áo. Những chiếc giày, chiếc áo đậm nét truyền thống và rực rỡ sắc xuân góp phần vào việc bảo tồn, giữ gìn sự đặc sắc, độc đáo trên trang phục của đồng bào dân tộc Mông.

Anh Lương Văn Tu, trưởng xóm Lũng Đẩy, Quốc Toản chia sẻ: Tết Nguyên đán cổ truyền là ngày lễ lớn, là dịp để bà con nghỉ ngơi sau một năm làm việc, lao động vất vả. Đây cũng là lúc để mọi người tụ họp, quây quần bên gia đình, bày tỏ lòng thành với tổ tiên, mong muốn một năm mới may mắn, hạnh phúc. Bởi vậy mọi hoạt động chuẩn bị đều góp phần làm cho ngày Tết của mỗi gia đình trở nên ấm cúng và thiêng liêng hơn. Những ngày này, không khí may trang phục Tết của người Mông đang lan tỏa khắp núi rừng, những sắc màu thổ cẩm như những bông hoa mai, hoa đào e ấp trong nắng xuân.

Thu Hà