Kế thừa truyền thống “Hộ quốc an dân” của Phật giáo Việt Nam, Ban Trị sự Phật giáo TP.HCM, ban trị sự 21 quận, huyện và thành phố Thủ Đức thường xuyên tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường đến tăng ni, phật tử trên địa bàn, trong đó, kêu gọi thực hiện những biện pháp bảo vệ môi trường thiết thực như: không hút thuốc lá; không lãng phí đèn chiếu sáng, thắp nhang nhiều tại các tự viện; không sử dụng hóa chất trong trồng trọt, chất cấm trong chăn nuôi; phải biết tôn trọng và bảo hộ sinh mệnh của muôn loài nhằm giữ gìn sự cân bằng của hệ môi trường sinh thái; không xả rác bừa bãi ra môi trường; hạn chế sử dụng túi ni lông trong sinh hoạt hằng ngày, thay vào đó là các loại túi thân thiện với môi trường. Ban trị sự Phật giáo cấp thành phố và các quận, huyện cũng khuyến khích tăng, ni, trụ trì các cơ sở tự viện tích cực lao động sản xuất trên đất đai của chùa nhằm tự cung cấp cho cuộc sống tu tập của bản thân.

Ở quy mô chùa, cơ sở tự viện tổ chức các khóa tu định kỳ cho thanh, thiếu niên con em các gia đình phật tử, trong đó, lồng ghép việc giáo dục cho giới trẻ biết và thực hành nếp sống lành mạnh; tập huấn và rèn luyện kỹ năng sống, ý thức bảo vệ môi trường để mọi người biết yêu thương, san sẻ trách nhiệm với cộng đồng, xã hội.

Với mục tiêu “Phật hóa gia đình”, Phật giáo TP.HCM đã giáo dục phật tử, thiện hữu tri thức và đồng bào các giới luôn tích cực hưởng ứng phong trào bảo vệ môi trường, giữ gìn an ninh trật tự, bài trừ tệ nạn xã hội, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang tại cộng đồng dân cư… Ngoài ra, khuyến nghị đồng bào phật tử không lạm dụng rượu bia, âm thanh quá lớn, trong việc cưới, việc tang… làm ảnh hưởng đến trật tự xã hội, văn minh, mỹ quan đô thị.

Ban trị sự các cấp trên địa bàn Thành phố kêu gọi tăng, ni nêu cao tinh thần Bồ Tát đạo, hướng dẫn đồng bào phật tử và bà con loại bỏ các tập tục mê tín dị đoan, đốt vàng mã và các hình thức khác trái với thuần phong mỹ tục, văn hóa dân tộc và văn hóa Phật giáo Việt Nam nhằm tăng cường nét đẹp truyền thống tại các cơ sở tự viện; thực hành tiết kiệm, không phô trương, hình thức trong các lễ hội, không làm ảnh hưởng đến môi trường, cảnh quan thiên nhiên sau mỗi kỳ lễ, Tết. Với kết quả bước đầu của công tác vận động chức sắc, đồng bào phật tử tham gia bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu đã ghi nhận sự chuyển biến tích cực trong giới tăng ni, phật tử, nhất là trụ trì, người đứng đầu cơ sở tự viện. Trên địa bàn Thành phố xuất hiện nhiều mô hình cũng như cách làm hay. Chùa Giác Nguyên, Quận 4 thường xuyên tuyên truyền, vận động phật tử và Nhân dân trong từng khu phố không rải, đốt vàng mã khi đưa tang. Chùa Thiên Tôn, Quận 5 kêu gọi sư tăng, phật tử và đồng bào tôn giáo tiết kiệm nhang, đèn, nến trong các lễ hội truyền thống Phật giáo và dân tộc, hạn chế sử dụng vàng mã trong các lễ tang cũng như lễ hội, nhằm tiết kiệm chi phí, góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống cho Nhân sinh. Chùa Long Hoa, Quận 8 định kỳ hằng tháng tổ chức thả cá phóng sinh với số lượng hàng trăm kg cá xuống khu vực kênh bến Bình Đông. Tại Quận 11, Chùa Liên Hoa được biết đến là ngôi chùa đã 20 năm “nói không” với đốt vàng mã và vận động không thắp hương trong cơ sở tự viện. Chùa để dành những khoản tiền giúp đỡ các hộ dân, học sinh nghèo đến nay đạt hơn 20 tỷ đồng. Hòa thượng Thích Duy Trấn, trụ trì chùa cùng các sư tăng trong chùa đi đầu trong việc vận động đồng bào các khu phố xung quanh tự viện thực hiện chương trình “30 phút vì cộng đồng” dọn vệ sinh, quét rác trên các tuyến đường lân cận vào mỗi sáng Chủ nhật hằng tuần. Đến nay, có hơn 80 người dân, phật tử thường trực tham gia với đầy đủ dụng cụ quét, thu dọn rác, áo đồng phục, khu vực quét dọn rác cũng được mở rộng bán kính.

Hòa thượng Thích Duy Trấn vận động phật tử, người dân dùng tiền để làm việc từ thiện thay vì mua và đốt vàng mã

Tại quận Phú Nhuận nổi bật với Quan Âm tu viện, thực hiện “Nói không với túi nilon”; đưa chương trình giáo dục ý thức bảo vệ môi trường vào khóa tu “Gieo hạt từ tâm” cho đối tượng thanh, thiếu niên; tặng hơn 600 thùng đựng rác cho các hộ gia đình tại Phường 2, quận Phú Nhuận; kêu gọi mọi người cùng phân loại rác tại nguồn vì sức khỏe của người dân, giữ gìn Thành phố văn minh sạch đẹp. Quan Âm tu viện cũng là cơ sở tích cực tham gia công tác trồng cây xanh, thả cá phóng sinh; duy trì thả 07 đóa sen khổng lồ trên kênh Nhiêu Lộc với chủ đề “Sen xanh vì một thế giới sạch và xanh”. Quan Âm tu viện được nhận giải thưởng do Bộ Tài nguyên và Môi trường và Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trao tặng vào năm 2017.

Chùa Long Hưng, quận Tân Bình vận động hơn 100 phật tử, sinh viên, thanh niên tổ chức hoạt động nhặt rác và làm sạch đường phố tại khu vực xung quanh chùa, đồng thời, tuyên truyền thông điệp giữ gìn cuộc sống xanh và kêu gọi mọi người cùng chung tay làm sạch những khu vực gần nơi mình sinh sống. Đây cũng là hoạt động để tầng lớp thanh niên, sinh viên trẻ có những hành động đóng góp thiết thực cho cộng đồng.

Chùa Kim Cang, huyện Bình Chánh, chùa Hạnh Nguyện, quận Tân Phú tổ chức phát trên 1.500 cây xanh đến các gia đình phật tử nhằm hưởng ứng việc trồng cây xanh trên một số tuyến đường do mặt trận Tổ quốc quận, huyện phát động.

Cùng với các điển hình kể trên, nhiều chức sắc, tu sỹ Phật giáo đã vận động đồng bào phật tử hưởng ứng, tham gia các mô hình tự quản tại khu dân cư, qua đó, hình thành các “Khu phố thân thiện môi trường”, “Khu phố không rác”, “Tuyến đường, tuyến phố, tuyến hẻm văn minh”, “Điểm sáng văn hóa”… Hầu hết các cơ sở Phật giáo đều quan tâm đến việc giữ gìn vệ sinh môi trường, hưởng ứng các hoạt động trồng thêm cây xanh trong khuôn viên cơ sở và xung quanh các tự viện. Các cơ sở hưởng ứng, tham gia phong trào “Mỗi tuần 15 phút vì Thành phố văn minh, sạch đẹp” do mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp phát động. Nhằm tiếp tục duy trì và phát huy kết quả công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn, ngày 17/9 vừa qua, trong khuôn khổ sự kiện “Ngày Chủ nhật xanh” cấp Thành phố diễn ra tại quận Tân Bình, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP.HCM phối hợp với Ban Thư ký Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam Thành phố thực hiện ký kết phối hợp tổ chức các hoạt động bảo vệ môi trường, xây dựng “Môi trường xanh - nếp sống xanh” trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2024-2027.

Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP.HCM và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam Thành phố ký kết phối hợp hoạt động giai đoạn 2024-2027

Chương trình hướng tới các nội dung chính như: phối hợp tổ chức tuyên truyền trong hội viên, thanh niên và đồng bào phật tử, đặc biệt là thanh niên phật tử về việc tham gia xây dựng thành phố xanh - sạch, giảm rác thải nhựa, có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình; phát động cuộc thi viết, thi ảnh trực tuyến “Tôi yêu Thành phố màu xanh” trên trang website của Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP.HCM, báo Giác Ngộ online, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam TP.HCM và báo Tuổi Trẻ.

Bên cạnh đó, định kỳ hằng năm, Phật giáo TP.HCM và Hội Liên hiệp Thanh niên Thành phố phối hợp tổ chức ít nhất 02 hoạt động bảo vệ môi trường gắn với ngày Chủ nhật dành cho thanh niên trên địa bàn trong đó có thanh niên phật tử tham gia. Phát động hưởng ứng trào lưu sống xanh, kêu gọi phân loại rác tại nguồn ở khu dân cư, khu phố, các cơ sở Phật giáo và gia đình phật tử…

 Minh Hiếu