Sli là một làn điệu dân ca đặc sắc của đồng bào dân tộc Nùng ở Bắc Kạn nói riêng và Việt Bắc nói chung. Đây là hình thức hát thơ được biểu diễn dưới dạng đối đáp giữa một bên nam và một bên nữ, thường do một đôi trai gái hoặc một vài đôi trai gái thể hiện. Không gian diễn xướng của loại hình này cũng khá đa dạng, phong phú. Đó có thể là trong các ngày hội, ngày cưới, ngày vào nhà mới hay tại các chợ phiên, bên nhà sàn, bên triền đồi, ven suối… Nội dung lời Sli như những câu chuyện đối đáp, giao duyên, chuyện trò chung quanh cuộc sống đời thường, không thể thiếu trong đời sống đồng bào dân tộc Nùng ở vùng cao Bắc Kạn.

Hát Sli không chỉ là một loại hình dân ca độc đáo của người Nùng mà còn chứa đựng và truyền tải những giá trị vô giá, đầy tính nhân văn, được đúc kết và gìn giữ qua bao thế hệ. Thông qua nội dung, chủ đề các bài hát Sli thể hiện những quan niệm về đạo đức, chứa đựng những giá trị nhân bản, nội dung tư tưởng mang tính hướng thiện và có tác dụng giáo dục sâu sắc, thể hiện bản chất tốt đẹp và mang đậm bản sắc của dân tộc Nùng, gắn liền với những ý thức và đạo lý cơ bản như: Ý thức về cội nguồn, về đạo lý đối nhân xử thế  “uống nước nhớ nguồn”,  sự tôn kính, lòng biết ơn ông bà, tổ tiên.

Hơn thế nữa, là một hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng sli không những tạo lập không gian, môi trường diễn xướng đáp ứng nhu cầu giao lưu, sáng tạo, hưởng thụ văn hóa, nơi gặp gỡ, trao đổi, giao lưu tình cảm, thể hiện sự đoàn kết, gắn bó chặt chẽ trong nhân dân, tạo sự gắn kết giữa văn hóa cổ truyền và hiện đại khơi dậy tình yêu quê hương đất nước, niềm tự hào dân tộc.

Xã Xuân Dương, huyện Na Rì được xem là cái nôi của loại hình nghệ thuật này. Đồng bào Nùng nơi đây vẫn duy trì được Chợ tình Xuân Dương vào ngày 25/3 âm lịch để những điệu Sli ngân bổng vang xa.  Ngày 9/3/2021, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 830 đưa “Hát Sli của người Nùng, xã Xuân Dương, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn” vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Chương trình giao lưu nghệ thuật chào mừng Ngày văn hóa các dân tộc Việt Nam. Ảnh: Vũ Hoàng Giang/TTXVN

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn Phạm Duy Hưng biểu dương các tập thể, cá nhân, nghệ nhân đã tham gia nghiên cứu, sưu tầm, hỗ trợ, cung cấp thông tin để xây dựng hồ sơ khoa học di sản nghệ thuật trình diễn “Hát Sli của người Nùng” ở xã Xuân Dương.

Ông Phạm Duy Hưng đề nghị các cấp, ngành, đặc biệt là nghệ nhân dân gian, cộng đồng dân cư tại các địa phương, tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, đặc biệt cho thế hệ trẻ về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, trong đó có “Hát Sli của người Nùng”. Bên cạnh đó, các cấp, ngành, địa phương cần tiếp tục tham mưu, đề xuất chính sách hỗ trợ cộng đồng, gia đình và nghệ nhân tổ chức truyền dạy, trình diễn, quảng bá di sản; hướng dẫn, hỗ trợ nghệ nhân hoàn thiện hồ sơ đề nghị phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú, Nghệ nhân Nhân dân…

Ngay sau phần lễ, khán giả được hòa mình vào chương trình giao lưu nghệ thuật chào mừng Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam.

Trong chương trình, các nghệ nhân, diễn viên đến từ 8 huyện, thành phố, câu lạc bộ văn hóa văn nghệ trên địa bàn tỉnh đã mang đến cho khán giả nhiều tiết mục văn nghệ đặc sắc, phong phú với chủ đề ca ngợi Đảng, Bác Hồ, tình yêu quê hương đất nước.

 Quỳnh Trang (t/h)