Tiếng chiêng đồng vang lên rộn rã trong nhà cộng đồng buôn Ky (TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) báo hiệu các khâu chuẩn bị đã hoàn tất, thúc giục mọi người cùng tập trung lại để nghi lễ cúng bến nước được bắt đầu. Theo ông Y Bang Byă-già làng buôn Ky, đây là nét sinh hoạt văn hóa của người Ê Đê đã có từ xưa.

Người Ê Đê thường lập buôn ở gần nguồn nước. Họ rất tôn trọng và gìn giữ nguồn nước luôn trong sạch. Hàng năm, sau khi kết thúc việc thu hoạch mùa màng, thường là vào tháng 3, cả buôn sẽ cùng tổ chức lễ cúng cảm tạ thần nước đã phù hộ cho buôn có được nguồn nước trong lành để sử dụng, ban cho mưa thuận gió hòa để mùa màng bội thu, người dân được no ấm. Đây cũng là dịp để bà con trong buôn tụ họp, chia sẻ về đời sống, công việc sản xuất trong một năm đã qua. 

Để chuẩn bị lễ cúng, trước đó, già làng, chủ bến nước họp bàn với dân làng phân công thanh niên làm vệ sinh khu vực bến nước, nguồn nước và sửa đường vào bến. Phụ nữ, người già thì dọn dẹp nhà cửa, đường làng ngõ xóm. Người dân trong buôn tùy điều kiện có thể đóng góp công sức, vật chất, tham gia nấu rượu cần, tập luyện đánh chiêng, chuẩn bị lễ vật cúng.

Đến ngày đã định, mọi người sẽ cùng tập trung tại nhà cộng đồng, cột rượu cần, mổ heo, gà, treo chiêng trống, trang trí mâm lễ. Lễ cúng bến nước diễn ra gồm 3 phần: cúng mời tổ tiên về dự lễ, cúng đầu nguồn nước và cúng sức khỏe chủ bến nước. Mỗi phần lễ sẽ có lễ vật riêng là 1 con gà hoặc 1 con heo cùng 1 ché rượu cần.

Lễ cúng bắt đầu, thầy cúng khấn báo sự việc buôn tổ chức lễ cúng, mời tổ tiên, ông bà của chủ bến nước và các thần linh cùng về dự lễ. Sau đó, mọi người di chuyển ra bến nước đầu buôn, thầy cúng tiếp tục làm lễ cảm tạ Thần nước, cầu an cho buôn làng và dâng các lễ vật lên Thần nước. Tiếp đó, chị em phụ nữ được phân công lấy nước đưa về nhà cộng đồng để đổ đầy các ché rượu. Phần hội bắt đầu trong tiếng chiêng rộn rã, tiếng cười nói, hỏi thăm nhau của những người dự lễ.

Theo chị HSu Juê H'Đơk-cháu gái chủ bến nước buôn Ky, chị đã được tham gia 3 lễ cúng bến nước do dòng họ mình tổ chức. “Buôn Ky là một trong số ít các buôn ở trung tâm TP. Buôn Ma Thuột còn duy trì bến nước và nghi lễ cúng bến nước cho đến ngày nay. Mình rất vui và tự hào khi dòng họ được cai quản và duy trì lễ cúng bến nước. Qua lễ hội này mình đã hiểu thêm được nguồn gốc của cha ông mình, những truyền thống, nét văn hóa đặc sắc… giúp mình luôn nhớ về cội nguồn, biết ơn công lao của cha ông đi trước đã góp công xây dựng buôn làng”-chị H'Su Juê nói.

Theo baogialai.com