Lễ hội Hết Chá là một hình thức sinh hoạt văn hóa tâm linh độc đáo, gắn kết cộng đồng làng bản là nét rất riêng trong văn hóa của người Thái đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2016, đồng thời là lễ hội đoàn kết cộng đồng, cùng giúp nhau vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. Đây còn là dịp để người dân tạ ơn đất trời, tạ ơn đấng sinh thành, giáo dưỡng, cầu chúc cho vạn vật hòa hợp, sinh sôi nảy nở, cuộc sống yên vui, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt bội thu, mọi người ấm no hạnh phúc; thể hiện ý thức gắn kết cộng đồng dân tộc Thái, cùng nhau bước vào mùa vụ mới.

Lễ hội Hết Chá mang nhiều giá trị lịch sử, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2016

Lễ hội Hết Chá gồm hai phần lễ và hội. Ở phần lễ là dịp để người con nuôi bày tỏ lòng thành kính với thầy mo đã chữa bệnh cho mình, mang tính nhân văn sâu sắc. Thông qua phần lễ với những tích xưa được kể và dựng lại do chính những người dân biểu diễn, người tham dự lễ hội sẽ được truyền dạy kinh nghiệm sản xuất cũng như nghe những lời răn dạy để mọi người sống với nhau tốt hơn. Điểm nổi bật của những tích trò là tính hài hước, hóm hỉnh theo lối gái giả trai, trai giả gái, làm cho người xem cười thỏa thích.

Ngay sau nghi lễ là phần hội sẽ diễn ra những trò diễn dân gian vui nhộn, dạy con cháu khai hoang ruộng, tập cho trâu cày, khơi dậy nền văn minh lúa nước của đồng bào dân tộc. Đan xen một số tiết mục kịch câm dí dỏm, vui nhộn phê phán những thói hư tật xấu, khích lệ những cái hay, cái đẹp trong cuộc sống thường nhật. Bên cạnh đó, là những điệu xòe uyển chuyển, nhịp nhàng, duyên dáng quanh cây nêu hòa cùng tiếng trống, chiêng rộn rã và âm thanh chầm bổng của đội nhạc như đang mời gọi.

Thi đi cầu kiều tại lễ hội Hết Chá

Đến với Lễ hội, du khách gần xa còn được tham gia trải nghiệm các hoạt động văn hóa cùng người dân như, giao lưu văn nghệ với chủ đề ca ngợi quê hương đất nước, văn hóa con người Tây Bắc; thi lấy lửa luộc gà; thi trưng bày ẩm thực dân tộc; thi trại văn hóa các khối đoàn thể; hội thi múa xòe; các môn thể thao dân tộc như tung còn, đi cầu kiều...

Từ nhiều năm qua, nhằm giữ gìn, phát huy các giá trị, bản sắc văn hóa dân tộc, UBND huyện Mộc Châu, bà con dân tộc Thái bản Áng đã tổ chức sưu tầm, phục dựng và tổ chức Lễ hội Hết Chá - một nét văn hóa đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, trở thành một hoạt động thường niên ấn tượng thu hút sự quan tâm của đông đảo du khách, từng bước tạo thành mô hình phát triển du lịch hiệu quả, góp phần tích cực vào sự nghiệp phát triển ngành công nghiệp không khói của Mộc Châu.

Theo baovanhoa.vn