Festival Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn và lễ hội Cơm mới đền Đông Cuông, tỉnh Yên Bái
Ngày đăng: 20/10/2023
Từ ngày 17-26/10/2023, tại di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia đền Đông Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái diễn ra Festival Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn và lễ hội Cơm mới.

Đền Đông Cuông thuộc địa phận thôn Bến Đền, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái, xung quanh có rừng núi bao phủ, phía trước đền là sông Hồng. Đền Đông Cuông là cụm di tích gồm 04 điểm: ngoài đền chính còn có miếu Cô, miếu Cậu và miếu Đức Ông. Theo Đại Nam nhất thống chí, đền Đông Cuông thờ Cao Quan Đại vương, húy là Thổ Lệnh và Thạch Khanh, có công chu du thiên hạ, tìm phương thuốc quý để chữa bệnh cho Nhân dân. Khi mất,  Cao Quan Đại vương rất linh ứng, ngầm phù trợ giúp các tướng lĩnh đánh giặc ngoại xâm bảo vệ biên cương, được Nhân dân suy tôn, vua phong là “Thần vệ quốc” và đã hóa thân thành Mẫu Thượng Ngàn.

Năm 2000, đền Đông Cuông được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh; di tích lịch sử cấp quốc gia năm 2009. Ngày 16/01/2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Quyết định số 73/QĐ-BVHTTDL về việc đưa lễ hội đền Đông Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Lễ hội đền Đông Cuông là loại hình lễ hội “Xuân Thu nhị kỳ”, với hội Xuân được tổ chức vào ngày Mão đầu tiên của tháng Giêng và hội Thu được tổ chức vào ngày Mão đầu tiên của tháng Chín Âm lịch hằng năm, hội tụ đa sắc thái văn hóa với khởi đầu là tín ngưỡng nông nghiệp, tín ngưỡng thờ Anh hùng văn hóa, Anh hùng dân tộc, Thành hoàng làng và đỉnh cao là tín ngưỡng thờ Mẫu, gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của dân tộc.

Tại lễ hội đền Đông Cuông năm nay, có 100 nghệ nhân, thanh đồng trong cả nước đăng ký tham gia trình diễn nghệ thuật hầu đồng. Festival với 06 hoạt động chính, bao gồm: trình diễn nghệ thuật hầu đồng; rước biểu tượng Mẫu Thượng Ngàn; thi liên hoan hát văn, chầu văn huyện Văn Yên lần thứ nhất năm 2023 với chủ đề “Linh thiêng đất Mẫu”; triển lãm trưng bày tranh ảnh, thực hành nghi lễ thờ Mẫu; hội thi khéo tay làm cốm: “Mâm cốm dâng Mẫu” và các hoạt động thể thao, trò chơi dân gian truyền thống như: kéo co, đẩy gậy, ném còn... thu hút sự tham dự của các nghệ nhân dân gian, đồng đền, thanh đồng đến từ các bản hội trong cả nước cùng bà con dân tộc Tày Khao và cộng đồng các dân tộc tại xã Đông Cuông.

Việc tổ chức Festival Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn gắn với lễ hội Cơm mới tại đền Đông Cuông là dịp để tỉnh Yên Bái nói chung, huyện Văn Yên nói riêng tiếp tục quảng bá hình ảnh di tích lịch sử cấp quốc gia, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia đền Đông Cuông đến du khách thập phương trong và ngoài tỉnh, từng bước tạo đột phá về phát triển du lịch tâm linh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Vỹ Thanh