Giới chức thành phố Rio de Janeiro xác nhận con số hơn 3 triệu người tham dự Đêm Canh Thức của Ngày Giới trẻ Thế giới 2013. Đây là con số kỷ lục đối với thành phố này từ trước tới nay và là cuộc tham dự đông thứ hai trong lịch sử 25 năm của Ngày Giới trẻ Thế giới. Cuộc tham dự đông nhất với 5 triệu người diễn ra tại Manila (Philippine) năm 1995, còn cuộc tham dự đông thứ ba với 2 triệu người diễn ra tại Roma (Italia) năm 2000. Các con số này cao hơn nhiều so với 1 triệu người của Đêm Canh Thức tại Madrid (Tây Ban Nha) năm 2011 và 650.000 người của Đêm Canh Thức tại Toronto (Canada) năm 2002.
Buổi Thánh lễ diễn ra trong không khí náo nhiệt của một lễ hội vừa có phần thuyết giảng Kinh Thánh vừa có phần ca múa nhạc mang bản sắc Mỹ Latinh và Giáo hoàng Phanxicô, nhân vật chính của buổi lễ, nhận được sự chào mừng nồng nhiệt của những người tham gia với cờ hoa và ca múa nhạc. Trong bài giảng của mình, Giáo hoàng Phanxicô kêu gọi giáo dân hãy đến với những kẻ “bên lề xã hội” và tiếp tục rao truyền đức tin Công giáo.
Tổng thống Brazil Dilma Rousseff, Tổng thống Argentina Christina Kirchner và Tổng thống Bolivia Evo Morales đã tới dự Thánh lễ.
Trong chuyến tông du 1 tuần lễ tới Brazil, Giáo hoàng Phanxicô đã kêu gọi các giám mục và tu sĩ Công giáo hãy ra khỏi nhà thờ để truyền bá Phúc Âm. Thứ năm, ngày 25 tháng 7 năm 2013, “vị giáo hoàng ổ chuột”, người rất được kính trọng vì những công trình phúc lợi cho người nghèo đã thân chinh đến thăm Varginha, một trong những khu ổ chuột nổi tiếng tồi tàn ở Rio de Janeiro và tại đây Ngài đã được người dân đón tiếp rất nồng nhiệt. Cuộc viếng thăm Varginha là một trong những điểm nhấn của tuần lễ tông du Brazil, cuộc tông du nước ngoài đầu tiên của Giáo hoàng Phanxicô kể từ khi Ngài trở thành người đứng đầu Giáo triều Vatican.
Trong chuyến tông du này,Giáo hoàng Phanxicô cũng đã gặp các thổ dân Brazil tại Nhà Hát Lớn của thành phố Rio de Janeiro, nơi Ngài đã gặp gỡ với các nhà lãnh đạo kinh tế - chính trị của thành phố này.
Thứ sáu, ngày 26 tháng 7 năm 2013, trong bài diễn văn đọc tại Nhà Hát Lớn của thành phố Rio de Janeiro, Giáo hoàng Phanxicô đã nói về nhu cầu cần đối thoại tốt hơn giữa các tôn giáo sau nhiều cuộc biểu tình bạo động tại Brazil. Ngài nói: “giữa dửng dưng vị kỷ và biểu tình bạo động luôn có một giải pháp khác: giải pháp đối thoại. Một quốc gia chỉ phát triển khi có đối thoại xây dựng diễn ra giữa các thành phần văn hóa phong phú khác nhau: văn hóa bình dân, văn hóa đại học, văn hóa tuổi trẻ, văn hóa nghệ thuật và kỹ thuật, văn hóa kinh tế, văn hóa gia đình và văn hóa truyền thông”.
Tại Thánh lễ được cử hành cùng ngày, trước 1.000 giám mục tại nhà thờ chính tòa, Giáo hoàng Phanxicô đã nhắc lại sứ điệp mà Ngài nói trước đó với giới trẻ tham dự Ngày Giới trẻ Thế giới rằng: “phải triệt để đổi mới Giáo hội đã nhiều bụi bặm, đang mất dần tín hữu ở Châu Âu do nạn thờ ơ phổ quát”. Ngài cũng phê phán Giáo hội Brazil đã không ngăn chặn được tình trạng ngày càng có nhiều người Công giáo cải đạo theo Tin lành giáo.
Theo nhận xét của một số nhà bình luận, khi nói với các giám mục, lúc nào Giáo hoàng Phanxicô cũng sử dụng những ngôn từ mạnh mẽ nhất. Bài nói chuyện với các giám mục tại Rio de Janeiro là bài nói chuyện sâu rộng nhất kể từ khi Ngài trở thành người đứng đầu Tòa Thánh Vatican và là một trong những sứ điệp quan trọng nhất của Ngài từ trước tới nay.
Mặc dù Giáo hoàng Phanxicô có những đánh giá khắt khe về thực trạng Giáo hội Công giáo Brazil, nhưng sự tiếp đón nồng nhiệt của mọi giới đối với Ngài tại Rio de Janeiro cho thấy Giáo hoàng Phanxicô có sức cuốn hút mạnh mẽ đối với mọi người.
Phản ứng về chuyến tông du của Giáo hoàng Phanxicô tới thành phố Rio de Janeiro, người Công giáo Brazil cho rằng, Ngài đang phá bỏ những rào cản giữa Giáo hội và người dân. Còn các nhà bình luận thì cho rằng, chuyến tông du Brazil của Ngài là một thành công trong việc nhất thể hóa.
Giáo hoàng Phanxicô trở lại Vatican vào tối Chủ nhật, ngày 28 tháng 7 năm 2013 sau cuộc họp với các Giám mục Châu Mỹ Latinh. Ngày Giới trẻ Thế giới lần sau sẽ được tổ chức tại Krakow (Ba Lan), quê hương của cố Giáo hoàng Gioan Phaolô II.
Nguyễn Văn Dũng